Neurologie

Neurologische stoornissen, ziektes met een neurologische oorsprong kunnen gevolgen hebben voor bijna alle delen van het logopedische werkveld. Spreken, taal, mondmotoriek, eten en drinken, stem. Vaak zijn meerdere gebieden aangetast. Vaak zijn de ziektes progressief. Logopedische behandeling heeft als doel verbetering, compensatie en in stand houding.

Afasie

Afasie is een taalstoornis die ontstaat door een hersenletsel in de linker hersenhelft. Dit hersenletsel wordt meestal veroorzaakt door een beroerte (CVA), maar kan ook ontstaan door een hersentumor, een ongeval of een andere aandoening in de hersenen. 
Mensen met een afasie kunnen problemen hebben met: het begrijpen van gesproken taal,  het spreken, het lezen en/of het schrijven, rekenen, de klok, begrijpen van geld ect... 
Er zijn verschillende soorten afasie, afhankelijk van de plaats van het hersenletsel.

Afasie kan een ernstige belemmering in de communicatie veroorzaken.
Voor meer informatie: https://www.afasienet.com

Wat doen wij?

We onderzoeken welke facetten van communicatie, spraak en taal zijn aangetast. De resultaten worden zowel met de patiënt als de directe omgeving van de patiënt besproken.
De behandeling is gericht op de individuele problematiek en behoefte. Vaak worden er oefeningen gedaan om het begrijpen, spreken, lezen en schrijven te verbeteren. Zo nodig wordt de patiënt en de directe omgeving geleerd hoe zij op een andere manier dan vroeger met elkaar kunnen communiceren. 
Wanneer blijkt dat een communicatiehulpmiddel zinvol is zal de logopedist hierover adviseren en begeleiding bieden.

A.L.S. (Amyotrofische Lateraal Scierose)

Amyotrofische Lateraal Scierose (ALS) is een aandoening, waarbij de zenuwcellen en zenuwbanen aangetast worden. Daardoor kunnen de spieren niet meer gevoed en in werking gesteld worden en het gevolg is (ernstige) spierzwakte.
ALS kan zich in drie vormen openbaren, die al of niet tegelijk kunnen voorkomen. 
Men spreekt van het armtype, waarbij de eerste symptomen van spierzwakte zich laten zien in een hand.  Bij het beentype begint de spierzwakte in een been, waardoor onder andere traplopen bemoeilijkt wordt. Bij het derde type, het zogenaamde bulbaire type, zijn vooral de spieren van de tong en de keel betrokken. Dit leidt tot problemen met spreken (slappe tong, zwakke stem), moeite met slikken en kauwen en eventueel  ademhalingsstoornissen.

meer informatie op ALS

Wat doen wij?

We doen onderzoek doen naar de problemen met betrekking tot het spreken, kauwen, slikken en ademen en de ontstane beperkingen. 
De behandeling zal er o.a op gericht zijn de communicatie zo goed mogelijk te waarborgen gedurende het hele ziekteproces. Hiervoor kunnen oefeningen gegeven worden die erop gericht zijn de restmogelijkheden op het gebied van stem en spraak zo goed mogelijk te gebruiken. De patiënt en zijn directe omgeving krijgen adviezen en worden begeleid, ook wanneer een hulpmiddel ter ondersteuning van de communicatie nodig is. Bij slik- en kauwproblemen zal de logopedist (in samenwerking met een dietist) adviseren en begeleiden.

Dysartrie

Dysartrie is een spraakstoornis die wordt veroorzaakt door een beschadiging van het zenuwstelsel. Hierdoor werken spieren die nodig zijn voor de ademing, de stemgeving en de uitspraak onvoldoende.
Oorzaken van dysartrie zijn bijvoorbeeld een beroerte (CVA), een hersentumor, een ongeval, een spierziekte, A.L.S. of een neurologische aandoening (zoals de ziekte van Parkinson). Deze aandoeningen zullen voornamelijk oudere mensen treffen, maar ook bij jongeren kan een dysartrie ontstaan.
De communicatie bij mensen met dysartrie is gestoord, omdat ze moeilijk te verstaan zijn. Dit kan komen door een onduidelijke uitspraak, een te zachte en/of hese stem, en eentonig of nasaal (door de neus) spreken of een combinatie hiervan. Er kunnen slikproblemen optreden, zie slikproblemen bij volwassenen.

Meer informatie dysartrie

Wat doen wij?

We gaan onderzoek doen naar het gevoel en het functioneren van de spieren in het gezicht. Ook wordt de stem en de verstaanbaarheid beoordeeld.
De behandeling zal er op gericht zijn de verstaanbaarheid te verbeteren. De patiënt wordt geleerd optimaal gebruik te maken van zijn mogelijkheden. In het algemeen wordt vanuit een juiste, symmetrische lichaamshouding aandacht besteed aan de mondmotoriek (zowel van belang bij het eten en drinken als bij het spreken), de uitspraak, de ademing en de stemgeving. De resultaten van de behandeling zijn mede afhankelijk van de ernst en de aard van de ziekte of aandoening.
Als blijkt dat de patiënt ook met logopedische behandeling niet tot verstaanbaar spreken komt, zal de logopedist met de patiënt een geschikt communicatiemiddel zoeken. Dit kan een gebaren- of tekensysteem zijn of een elektronisch communicatiehulpmiddel.
 

Ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is een neurologische aandoening waarbij bewegingsstoornissen optreden. De meest opvallende verschijnselen zijn beven (tremor), spierstijfheid en bewegingstraagheid. Naast de bewegingsstoornissen in een of beide lichaamshelften kan ook het spreken aangedaan zijn. De stem wordt zachter. Door stijve gelaatsspieren verslechtert de uitspraak en wordt de mimiek minder duidelijk. Het spreken klinkt vaak monotoon en vlak en het tempo wordt steeds hoger. Daardoor vermindert de verstaanbaarheid.
Ook eten en drinken kunnen problemen opleveren. Het kauwen wordt minder krachtig en de patiënt verslikt zich vaker, vooral bij drinken.

Meer informatie op het Parkinsonfonds.

Wat doen wij?

We onderzoeken welke beperkingen er zijn op het gebied van de adem, stem, articulatie (uitspraak), eten en drinken. De resultaten van het onderzoek worden besproken met de patiënt en eventueel familie.
In overleg met de patiënt wordt een behandelplan opgesteld. Doel van de behandeling is meestal het verbeteren van de communicatie en de verstaanbaarheid. Hiertoe worden de adem, de stemgeving, de articulatie en het tempo geoefend. Er worden adviezen gegeven om het eten en drinken te vergemakkelijken.
Wanneer verbetering niet meer mogelijk is, kan de logopedist adviseren en begeleiding geven bij de keuze van hulpmiddelen zoals aangepast bestek of drinkgerei en ondersteunende communicatiehulpmiddelen.

Taal- en spraakstoornissen bij dementie

Dementie wordt veroorzaakt door een stoornis in de hersenen. De oorzaak is in de meeste gevallen de ziekte van Alzheimer. Kenmerkend voor dementie is de geheugenstoornis. Daarnaast treden er andere stoornissen op, afhankelijk van de oorzaak van de dementie. Taal- en/of spraakstoornissen kunnen bij alle vormen van dementie voorkomen.
Bij een taalstoornis kan iemand zijn gedachten niet meer omzetten in woorden, zinnen en een verhaal; er kunnen problemen zijn met het begrijpen van gesproken en geschreven taal. Een spraakstoornis betreft alleen de spraak: woorden en zinnen worden niet goed of niet duidelijk uitgesproken.
Bij de ziekte van Alzheimer zijn er taalproblemen, aanvankelijk vooral woordvindingsproblemen. Met het erger worden van de ziekte krijgt de patiënt steeds meer moeite om duidelijk te maken wat hij bedoelt en om anderen te begrijpen.

meer informatie: Alzheimer, Hersenstichting, Alzheimer Nederland.

Wat doen wij?

De logopedist neemt een taal- en spraakonderzoek af. De resultaten kunnen bijdragen aan het stellen van de juiste diagnose. In de behandeling zal alles er op gericht zijn om de communicatie tussen patiënt en omgeving zo goed mogelijk te laten verlopen. De logopedist kan de patiënt trainen om op een andere manier te spreken of taal te gebruiken, bijvoorbeeld met behulp van een agenda of een 'communicatieboek'. Bij problemen in het begrijpen van taal en bij ernstiger dementie wordt de samenwerking met de partner en de omgeving nog belangrijker. 

Ziekte van Huntington

De ziekte van Huntington is een erfelijke neurologische aandoening die gekenmerkt wordt door de ongecontroleerde bewegingen van vooral armen en benen. Maar ook het spreken, de stemgeving zijn vaak aangetast. Daardoor ondervindt de patiënt belemmering in de communicatie. Ook het eten, drinken, en slikken kan zijn aangetast.
 

Wat doen wij?

We gaan aan de slag met uitspraak, taalstimulering, spreektempo-verlaging waardoor er aan de articulatie meer zorg kan worden besteed. Daarnaast oefenen we het afstemmen van adem, spraak en stem. Daardoor komt er meer rust en controle over de stem. Dit komt de verstaanbaarheid ten goede.
Ook denken we denken mee over oplossingen voor eet en drinkproblemen.

meer informatie op Huntington